Onderzoek naar omkeren bodemlagen in Groote Veenpolder

27/09/2023

Foto: Peternella Veldhuizen

Is het omkeren van lagen zand en veen in de bodem een manier om veenafbraak tegen te gaan? In de Groote Veenpolder is vanuit het Veenweideprogramma een onderzoek gestart naar de effecten van dit zogenaamde profielkeren.

 

De proef speelt zich af op twee percelen van een halve hectare, op land van de maatschap Van Hilten onder Munnekeburen. Een graafmachine scheidt hier de toplaag, het onderliggende veen en het zand daaronder zorgvuldig van elkaar. Ze worden daarna in een andere volgorde teruggeplaatst: eerst het veen, dan het zand en daarbovenop weer de toplaag.

 

Drie jaar onderzoek
Door deze ingreep komt het veen onder de grondwaterspiegel te liggen. De verwachting is dat het daardoor minder snel vergaat dan wanneer het is blootgesteld aan de lucht. Onderzoekers van het Louis Bolk Instituut gaan drie jaar lang na wat de effecten van het profielkeren zijn op deze veenoxidatie, de emissie van broeikasgassen en bodemdaling. Ze monitoren ook de staat van de bodem en de uitwerking op de waterhuishouding. 

 

Veenweideprogramma
Het stoppen van veenafbraak, bodemdaling en CO2-uitstoot is het hoofddoel van het Friese Veenweideprogramma 2021-2030. Andere doelen zijn een klimaatbestendige inrichting en behoud van een goed toekomstperspectief voor de landbouw.

 

Op veel plaatsen in het veenweidegebied geldt het verhogen van sloot- en grondwaterpeilen als de aangewezen maatregel. Dit is niet overal haalbaar. In stukken van de Groote Veenpolder loopt het grondwater bijvoorbeeld weg naar lagergelegen delen. Het gebied wordt daarom gebruikt als proeftuin voor het experimenteren met de bodemsamenstelling.

 

Andere proeven
Naast het proefveld ligt een controleveld waarin niet wordt ingegrepen. Ook is er een demoveld waar andere vormen van profielkeren en het afwerken van de toplaag worden beproefd. In het gebied lopen ook proeven met het aanbrengen van dunne laagjes klei voor het vastleggen van koolstof en het overlagen van veen met 10 en 20 cm grond uit de Noordoostpolder, als mogelijke maatregel om veenoxidatie tegen te gaan.

 

Regie en kosten
Het onderzoek naar profielkeren vindt plaats onder regie van het Veenweide Innovatie Programma Nederland (VIPNL). De eerste resultaten horen in 2026 beschikbaar te zijn. De proef kost 975.000 euro. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (62,5%) en de provincies Fryslân (29,3%) en Overijssel (8,2%) delen de kosten.