Terugkerende muizenplagen in Nederland. Inventarisatie, sturende factoren en beheersing
Auteur(s)
E. Wymenga; J. Latour; N. Beemster; D. Bos; N. Bosma; J. Haverkamp; R. Hendriks; G.J. Roerink; G.J. Kasper; J. Roelsma; S. Scholten; P. Wiersma; E. van der Zee
Jaartal publicatie
2016
Organisatie
Altenburg & Wymenga en partners
Doel
Bijdragen aan een strategie om muizenplagen snel te signaleren en de schade ervan te beperken. Kennis ontwikkelen over de oorzaken en achtergronden van recente muizenplagen. Daarvoor vooral de grote muizenplaag in 2014-2015 analyseren. In kaart brengen van risico’s van en mogelijke maatregelen tegen muizenplagen. Belichten van de ethische aspecten van de bestrijding van muizen.
Trefwoorden
Muizenplagen; veldmuizen; inventarisatie; populatie; schade; risicobeheersing; oorzaken; sturende factoren; herstel; preventie; signaleringssysteem; Early Warning System; maatregelen; strategie; beheersing; bevloeien; ethiek
Samenvatting
Een muizenplaag kan schade aan graslanden en waterkeringen veroorzaken. Door schade aan grasland kan ook de kwaliteit van oppervlaktewater verslechteren doordat er meer stikstof en fosfor uitspoelt. Verder kunnen muizen ziekten overbrengen, met risico’s voor de gezondheid. Positief aan muizenuitbraken is dat ze een enorme stimulans zijn voor o.a. roofvogels, uilen en kleine roofdieren (predatoren).
Uit het onderzoek blijkt dat er meerdere factoren zijn die de kans op een muizenplaag vergroten:
- droge en warme winters;
- een open en homogeen (gelijksoortig) landschap;
- een grote drooglegging;
- het ontbreken van beweiding;
- de afwezigheid van roofdieren en
- de fase van de muizencyclus (eens in de drie tot vier jaar is er altijd een piek in het aantal muizen).
Voor de toekomst wordt geadviseerd om te gaan werken met een aanpak die uit verschillende onderdelen bestaat (geïntegreerde aanpak). Die onderdelen zijn preventieve maatregelen in combinatie met een signaleringssysteem. Met een signaleringssysteem zijn muizenuitbraken tijdig aan te zien komen. Het houdt in dat directbetrokkenen (o.a. boeren en veldmedewerkers van waterschappen) in de gaten houden hoe de muizenstand zich ontwikkelt. Hetzelfde doen ze met predatoren en hun broedresultaten. Maatregelen om een muizenplaag te voorkomen (preventieve maatregelen) zijn bijvoorbeeld:
- het verhogen van het waterpeil;
- het inzetten van beweiding;
- intensiever maaien op plaatsen waar veel muizen voorkomen;
- voorkomen dat gras lang de winter in gaat;
- het bevorderen van predatoren.
Mocht er toch een muizenplaag ontstaan, dan is het zaak bestrijdingsmaatregelen in te zetten. Bevloeien lijkt het meest effectief. In gebieden waar de inzet van water niet mogelijk is, is bemesting met zwavel-stikstof een alternatief. Bij de bestrijding van muizen moet er oog zijn voor de ethische aspecten: het dierenwelzijn.
Link(s)