Effecten van keren veenprofiel voor landbouw, CO2-emissie en omgeving. Een veld- en literatuurstudie
Auteur(s)
W.J.M. de Groot; F. Brouwer; E. Kiestra; K. Kooistra
Jaartal publicatie
2021
Organisatie
Wageningen Environmental Research in samenwerking met Kiestra Bodemadvies en Agro Advies Bodem, Water en Bemesting
Doel
Inzicht geven in de effecten van het keren van veengronden op de landbouwfunctie en op andere doeleinden zoals koolstofopslag.
Trefwoorden
Veen; veengrond; veenverrijking; klei; kleidek; veenoxidatie; bodemdaling; veenafbraak; broeikasgasemissie; keren; veenprofiel; bodem; CO2-emissie
Samenvatting
Literatuur- en veldstudie naar de effecten van het keren van de veenbodem met de onderliggende zandlaag.
Eind 2017 lieten twee agrarische bedrijven in Ypecolsgea (Súdwest-Fryslân) enkele percelen keren. Het ging om circa 30 hectare grond. Grofweg 30 cm klei, 20 cm schalterveen en 50 tot 100 cm veenmosveen werden gekeerd/gemengd met het onderliggende zand. Het bodemprofiel werd tot 2 meter vergraven. De provincie wilde weten wat voor gevolgen het keren van veenbodems heeft op het (landbouwkundig) gebruik van de bodem en de eventuele effecten op de omgeving. Bijvoorbeeld op de afbraak van veen, maaivelddaling en CO2-uitstoot. Kennis over profielkeren stelt de provincie in staat te beslissen hoe zij met de activiteit om moet gaan: verbieden, of in bepaalde situaties en/of onder bepaalde voorwaarden toestaan. Daarom werd literatuuronderzoek en veldonderzoek gedaan.
Het veldonderzoek werd uitgevoerd op de percelen in Ypecolsgea en bij een bedrijf in Tjalleberd, waar in de jaren 70 van de vorige eeuw al diepe kering plaatsvond.
Het rapport is opgesteld drie jaar na het keren op de percelen in Ypecolsgea. De onderzoekers geven aan dat deze periode kort is om conclusies te trekken. Zij beschrijven in het rapport daarom de volgende effecten die verwacht kunnen worden:
- De CO2-emissiereductie is ca. 40% (8 ton/ha/jaar) bij mengen zoals in Ypecolsgea gedaan is. Zuiver keren leidt tot een hogere reductie.
- De bodemdaling is over de eerste 10-20 jaar meer dan in de ongestoorde situatie. Daarna wordt en blijft de bodemdaling minder.
- De landbouwopbrengsten nemen toe, door verbetering van de ontwatering, vochtvoorziening, draagkracht en bewerkbaarheid. De opbrengststijging weegt niet of nauwelijks op tegen de kosten.
- De bodem wordt ernstig verstoord, zowel chemisch, fysisch als biologisch.
- Er is sprake van verstoring van en verlies aan biodiversiteit in de bodem.
- Qua waterhuishouding zijn er voor- en nadelen. Dat geldt voor de uit- en afspoeling van nutriënten en de afwateringssnelheid. Het eindresultaat is onzeker.
- De oorspronkelijke gelaagdheid van de bodem en alle kenmerken over de ontstaansgeschiedenis gaan verloren. Met veranderingen in de bodem kan ook het landschap veranderen.
- Tenslotte gaan ook archeologische waarden verloren. Vooraf moet onderzocht worden wat er aan archeologische waarden in de bodem aanwezig is en welke bescherming dat vraagt.
Link(s)