Voorkeur van bestuurders voor waterrijke toekomst Hegewarren

18/02/2022

Gedeputeerde Staten van de Provincie Fryslân, het Dagelijks Bestuur van Wetterskip Fryslân en het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Smallingerland stellen voor de variant ‘Open en Natuurlijk’ uit te werken voor de toekomst van de Hegewarren. In deze variant hebben water, natuur en recreatie de hoofdrol.

Alledrie de besturen bespraken deze week de twee voorkeursalternatieven die co-creatieteam Hegewarren vorig jaar oktober aan hen aanbood. Het co-creatieteam bestond uit inwoners, omwonenden en andere betrokkenen.

De bestuurders hebben een voorkeur voor de variant ‘Open en Natuurlijk’, omdat hiermee de meeste maatschappelijke doelstellingen gerealiseerd worden. Het lost niet alleen de problemen van nu op, maar ook uitdagingen van de toekomst, bijvoorbeeld als het gaat om klimaatdoelen en recreatie. De kosten voor het waterbeheer dalen, er is ruimte voor boezemuitbreiding en dit alternatief draagt het meeste bij aan het verminderen van CO2 en stikstofuitstoot. In april besluiten Provinciale Staten van Fryslân, Algemeen Bestuur van Wetterskip Fryslân en de gemeenteraad van Smallingerland welke alternatief ze het beste vinden passen bij de toekomst van de Hegewarren.

Polderaquarel en Open & Natuurlijk
De bestuurders gaven aan dat ze veel waardering hebben voor het werk dat het co-creatieteam heeft gedaan. De besturen hebben een voorkeur voor het alternatief ‘Open en Natuurlijk’, een toekomst met moerasnatuur, nieuwe recreatieve vaarverbindingen, open water en daardoor ook meer ruimte voor water en verblijfsrecreatie. Ook het alternatief ‘Polderaquarel’ is uitgebreid besproken. Daarin wordt stapsgewijs toegewerkt naar een polder met bloem- en kruidenrijke graslanden via een verhoging van het waterpeil. Daarmee lijkt het een goed gebied te worden voor weidevogels, maar onderzoek wijst uit dat de ligging naast De Alde Feanen niet ideaal daarvoor is. Er komen wel meer vogels, maar die worden ook opgegeten door predatie. De bestuurders zien en waarderen het behoud van veel waarden in het gebied met dit alternatief, maar wegen zwaarder dat met een keuze voor ‘Open en Natuurlijk’ meer doelstellingen voor de lange termijn bereikt worden.

Financiële haalbaarheid
Van beide plannen is de financiële haalbaarheid globaal doorgerekend. Met afgerond 35 miljoen euro voor ‘Polderaquarel’ en 45 miljoen euro voor ‘Open en Natuurlijk’ zijn de bedragen voor realisatie heel verschillend. De inschatting is dat beide plannen goed gerealiseerd kunnen worden. Bij ‘Open en Natuurlijk’ zijn de investeringen hoger, maar daar staat tegenover dat de opbrengsten ook groter zijn. Dan gaat het om bijvoorbeeld fondsen voor maatschappelijke doelen en om verkoop of verpachting van gronden en nieuwe (recreatie)woningen.

Realisatie 
Na een besluit van Provinciale Staten, Algemeen Bestuur en gemeenteraad werken de organisaties het plan inhoudelijk verder uit, onderzoeken ze hoe ze de financiering rond krijgen en bereiden ze de procedurele stappen voor die nodig zijn voor uitvoering. Op basis daarvan maken de partijen in 2024 definitieve afspraken over de realisatie en verdeling van kosten en risico’s.

Vaarweg
De variant ‘Open en Natuurlijk’ biedt eventueel de mogelijkheid om in de toekomst een nieuwe beroepsvaarweg aan te leggen tussen Drachten en het Prinses Margriet kanaal. Deze loopt nu door De Alde Feanen. Een besluit over de wenselijkheid van deze vaarweg ligt na de zomer voor in Provinciale Staten.

Hegewarren
Hegewarren is een veenweidepolder in het lage midden van Fryslân. Ieder jaar klinkt het veen een stukje verder in. Dit kan op lange termijn niet doorgaan omdat het steeds moeilijker wordt om de polder goed te beheren. Bovendien komt er CO2 vrij bij veendaling. De Hegewarren is onderdeel van het Veenweideprogramma in Fryslân.

Meer informatie over de Hegewarren is te vinden op deze website en op de website van het co-creatieproces: www.toekomsthegewarren.frl