Proefdraaien met vergoedingsaanpak peilverhoging veenweiden

19/04/2023

Hoe bied je boeren compensatie als je het grondwaterpeil onder hun land opschroeft om bodemdaling en CO2-uitstoot tegen te gaan? De vergoedingsaanpak die hiervoor in de maak is, wordt momenteel getest in een praktijksimulatie in Aldeboarn-De Deelen Zuid.

In Aldeboarn-De Deelen Zuid worden met verschillende boeren gesprekken gevoerd. De berekeningssystematiek en het conceptplan voor de waterpeilen in het gebied worden hierin naast elkaar gelegd. Het doel is te bepalen in hoeverre grondeigenaren schade ondervinden van een hoger waterpeil en op welke manieren ze hiervoor kunnen worden gecompenseerd. Als land permanent wordt vernat, zoals in het Veenweideprogramma is voorgesteld, gaat dit ten koste van de waarde en de opbrengst van deze landbouwgrond.

De vergoedingsaanpak veenweiden, het zogenaamde ‘flankerend beleid’, moet hiervoor een oplossing bieden, bijvoorbeeld in de vorm van geld of extra grond. Het vergt veel rekenwerk om tot een zorgvuldige bepaling van de grondwaarde, inkomens- en vermogensschade en een vorm van schadeloosstelling te komen.

Aan de keukentafel
De systematiek en de bijbehorende spelregels die hiervoor zijn opgesteld, worden nu aan de keukentafel in de praktijk getest. Er wordt gewerkt met berekeningen die zijn gebaseerd op realistische gegevens, zodat deelnemende boeren inzicht krijgen in hun situatie. Rechten kunnen ze er nu nog niet aan ontlenen.

Het zal nog zeker een jaar duren voor er daadwerkelijk grond kan worden geruild of vergoedingen worden betaald. De uitkomsten worden na de zomer eerst gebruikt voor het bijslijpen van het ontwerp van de vergoedingsaanpak. Dat zal vervolgens na een inspraakronde tegen het einde van het jaar rijp zijn voor besluitvorming door Provinciale Staten. Hierna moet de regeling nog goedkeuring krijgen van Brussel en Den Haag, ook belangrijk voor de financiering.

Grote belangstelling
Fryslân loopt voorop met het ontwerpen van deze regeling. De uitkomsten zijn belangrijk voor agrariërs in het hele veenweidegebied. Het is de bedoeling de vergoedingsaanpak in de toekomst te gebruiken als instrument binnen gebiedsprocessen in het kader van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (FPLG). Provincies en het Rijk volgen de ontwikkelingen daarom ook met grote belangstelling.

De vergoedingsaanpak wordt in opdracht van het Bestjoerlik Oerlis Feangreide opgesteld door een werkgroep met deskundigen van Provinsje Fryslân, Wetterskip Fryslân en externe specialisten. Een klankbordgroep van boeren praat mee.