Friese funderingstafel werkt aan oplossingen voor schade aan huizen

20/12/2021

Er moet iets gebeuren voor de bewoners van het veenweidegebied. Dat was eind 2020 de boodschap van vijf politieke partijen aan Provinciale Staten van Fryslân. Hun idee: stel een ‘funderingstafel’ in, waaraan bewoners en deskundigen samen oplossingen ontwikkelen voor de funderingsproblematiek. Die funderingstafel ging in juli van dit jaar van start met André van de Nadort, burgemeester van de gemeente Weststellingwerf, als gastheer.   
 

Uitwisseling is belangrijk
Aan de funderingstafel nemen zes woningeigenaren uit het Friese veenweidegebied deel, met ieder hun eigen achtergrond. Van de Nadort: “Er zit iemand bij die boer is, maar die is natuurlijk ook bewoner. Er zitten mensen bij met panden waar behoorlijk schade aan is en mensen die net de fundering hersteld hebben. En er schuift iemand aan die ervaring heeft vanuit een woningcorporatie. Die ervaring erbij aan tafel is heel plezierig.”

De funderingstafel is inmiddels vijf keer bijeen geweest. Ondanks de coronapandemie lukte dat steeds fysiek. “De laatste keer hebben we hier in de raadszaal gezeten. Uit elkaar, maar wel bij elkaar en dat werd door de deelnemers heel erg gewaardeerd. De mensen die het overkomt hebben het idee dat ze er alleen voor staan. Daarom is de uitwisseling onderling zo belangrijk. Ik heb er heel veel respect voor dat de mensen aan tafel steeds weer hun focus kunnen leggen, terwijl je weet dat er bij hen privé ontzettend veel speelt. Ik waardeer het enorm dat ze het iedere keer zo kunnen oppakken en er weer kunnen zijn.”

“Ik heb als voorzitter geen inhoudelijke rol’, legt Van de Nadort uit. “De bewoners zijn de ervaringsdeskundigen, zij moeten vertellen waar ze tegenaan lopen en behoefte aan hebben. Mijn rol is ervoor zorgen dat hun inbreng helder verwoord wordt en op de goede plek terecht komt. Daarbij is het handig dat ik een beetje weet hoe de bestuurlijke hazen lopen.”

Foto: André van de Nadort

Drie opdrachten
“We hebben onszelf drie opdrachten gegeven”, aldus Van de Nadort. “Ten eerste komen we met een advies over hoe een loket moet worden ingevuld. Dat loket is dan de plek waar gedupeerden voor begeleiding, advies, zowel technisch als financieel, en vragen terecht kunnen. Ten tweede willen we met een voorstel komen voor hoe een financiële regeling eruit zou moeten zien. En tenslotte willen we een advies uitbrengen over preventie: hoe voorkom je nou dat schade ontstaat of, als er al schade is, dat die groter wordt. Die drie pijlers zijn we op dit moment aan het uitwerken. Wij willen in maart, zeker op de eerste twee punten, een advies hebben liggen. Dat is even hard werken, maar daar schrikken we niet van terug.”

De funderingstafel hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Een aantal gemeentes, met name in het westen van het land, heeft inmiddels de nodige ervaring met dit onderwerp. “Wij hebben aan Schiedam gevraagd: kunnen jullie ons eens een toelichting geven over wat jullie als gemeente nou doen met funderingsproblematiek daar? Die gemeente heeft gezegd: er is problematiek en wij gaan mensen helpen om die op te lossen.”

"De werkwijze in Schiedam is voor
ons een inspiratie."

Wanneer een bewoner van Schiedam mogelijke funderingsschade meldt, komt er iemand van de gemeente langs. Deze doet een eerste inventarisatie en als er wat aan de hand is wordt er vervolgonderzoek gedaan. De gemeente maakt ook een herstelplan, maakt dit bestekgereed, helpt de eigenaar bij het kiezen van een aannemer, controleert of het werk conform het bestek is uitgevoerd en ondersteunt waar nodig financieel in de vorm van een lening. De gemeente adviseert, begeleidt en ontzorgt dus, maar de woningeigenaar blijft als opdrachtgever aan zet. “Er is een aantal rechterlijke uitspraken die zeggen dat je als eigenaar zelf verantwoordelijk bent voor je hele huis en dus ook voor de fundering. Daar is de werkwijze van Schiedam op gebaseerd, maar daaromheen hebben ze een construct opgezet die het voor mensen mogelijk maakt om het herstel uit te laten voeren. Dat is voor ons een inspiratie.”

Eén loket voor Friese funderingsproblematiek
“Zoals wij het nu als tafel zien is dat er één funderingsloket voor de funderingsproblematiek zou moeten komen voor alle zeven Friese veenweidegemeenten.” Eind 2020 ging al het Funderingsloket Fryslân van start. Meldingen die hier worden gedaan, komen terecht bij het landelijke Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF). “En daarna gebeurt er eigenlijk niks”, stelt Van de Nadort. “Ik chargeer nu wat, maar dat is het gevoel dat onder bewoners leeft. Dat komt doordat er verder geen regeling of wat dan ook achter zit. Er moet gewoon een regeling zijn zodat de mensen waar het nodig is dat ze gaan herstellen, dat ook daadwerkelijk kunnen doen.”

Bijsluiter
Van de Nadort waarschuwt: “We moeten ook zeker aan verwachtingenmanagement gaan doen.” Hij verwijst daarbij naar Groningen. Zo was de NAM niet toegerust voor de grote hoeveelheid schademeldingen. Er was niet helder wat onder een ‘ruimhartige vergoeding’ moest worden verstaan. Vergelijkbare schades werden bij de een door een bouwkundige en bij de ander door een verzekeringsexpert beoordeeld. Dit leidde tot verschillende uitkeringen. En ook lag het tempo van schadeafhandeling laag.

“De gemeente Schiedam is een geoliede machine. Daar zijn sinds de start in 2004 gemiddeld 20 funderingen per jaar hersteld. Je kunt zeggen: dan moet je meer mensen aannemen. Maar voor een funderingsloket heb je medewerkers nodig die niet alleen technisch onderlegd zijn, maar ook een beetje communicatief dus dat vergt wel wat. We moeten ook na gaan denken hoe we ervoor kunnen zorgen dat er niet opeens 500 mensen voor de poort staan. En ook: hoe prioriteer je dan? Er is een aantal gevallen waarvan je met het blote oog wel kunt zien dat de schade zo ernstig is dat we er geen vijf jaar meer mee moeten wachten. Aan de andere kant is het probleem niet gelijk opgelost als er een loket en een regeling zijn.”

Resultaten
“Als funderingstafel zouden wij tevreden zijn op twee momenten. Als de politiek eind 2022, begin 2023 positief besluit en de regelingen die we nu voorstellen, dus zowel het inrichten van een loket als de regeling voor de financiering, daadwerkelijk van de grond komen. Dat de gezamenlijke overheden zeggen: dat is een goed idee, dat gaan we doen. En vooruitlopend daarop zou het mooi zijn als de dingen die al kunnen, al in 2022 worden opgepakt.”

Verantwoordelijkheid nemen
“Ik wist niet precies waar ik aan begon toen ik voorzitter van de funderingstafel werd, maar ik heb wel bewust gezegd: ik wil me hiervoor inzetten. En toen ik in de problematiek dook wist ik: hier moeten we echt iets mee doen. Los van de schuldvraag kan het niet zo zijn dat onze inwoners, van mijn gemeente, van andere Friese gemeenten, vermorzeld worden door een systeem omdat niemand formeel verantwoordelijk is en dus ook maar geen verantwoordelijkheid neemt. Dat wij miljoenen in de veenweiden gaan investeren, maar dat er niks gebeurt voor de inwoners. We hebben als gemeenten, provincie en Wetterskip een verantwoordelijkheid naar onze inwoners en ingelanden. Die zorgplicht hebben we en dat is mijn drive om dit te doen.”